Nieuwe extra zoeklocaties Defensie baren bewoners zorgen

ZEEWOLDE - Vlak voor de kerstdagen van 2023 viel er bij zeventig Flevolandse boerenbedrijven een brief op de deurmat met het nieuws dat zij in het nieuwe zoekgebied vallen van Defensie. Een jaar eerder werden acht agrariërs in de buurt van de Nijkerkerbrug op dezelfde manier verrast. In beide gevallen kwam het nieuws als een mokerslag en bracht het veel onrust. Op woensdag 17 januari werd er in The Lux op initiatief van de gemeente een besloten bijeenkomst gehouden om de betrokkenen de mogelijkheid te geven hun zorgen te uiten en vragen te stellen. Kolonel Roy Hemmelder van Defensie was op deze druk bezochte bewonersavond aanwezig om de plannen toe te lichten en vragen te beantwoorden.

Defensie is op zoek naar ruimte voor de bouw van een nieuwe centrale kazerne om ondersteunende eenheden te versterken en te concentreren, evenals ruimte voor een grote munitieopslag. Zeewolde komt in beeld voor beide defensiebehoeften. Het gebied rond de Nijkerkerbrug blijft voorlopig de voorkeurslocatie voor een kazerne. Uit de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) van het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD), die sinds 15 december 2023 ter inzage ligt, blijkt dat er alternatieven zijn toegevoegd, t.w. het gebied rond de Gooiseweg en het Oosterwold (zie NRD - pag. 23). (Zie afbeeldingen onderaan de pagina)

Brief

Het kabinet nam het besluit medio december 2023 en bijna direct ontvingen zeventig bewoners de brief. Bij velen viel het nieuws rauw op hun dak. Zo ook bij agrariër Gert-Jan van Dongen. Als akkerbouwer aan de Gruttoweg valt hij onder het nieuwe zoekgebied Oosterwold, overigens voorgesteld door de gemeente Zeewolde. “Wij wisten niet dat er extra zoeklocaties bij zouden komen. Het geeft aan dat er heel ruim wordt gezocht.” Hij plaatst vraagtekens bij de mogelijke locatie. “Wij zitten vlakbij de uitbreiding van Almere, dichtbij windmolens en dan moet er straks ook nog een nieuwe hoogspanningslijn door Flevoland heen. Hoe vaak kun je een gebied inplannen?”

Zoals meerdere Flevolandse agrariërs pacht Van Dongen zijn vruchtbare landbouwgrond van het Rijks Vastgoed Bedrijf. “Dus als de staat zegt: ‘we hebben die grond nodig’, dan heb ik heel weinig in te brengen. Er ligt nu een woningclaim op dit gebied, maar middels een procedure is dat naar mijn idee heel snel om te zetten naar een defensieclaim.”

Onder zeeniveau

Van Dongen vindt Flevoland een vreemde keuze voor een kazerne. “Vanuit strategisch oogpunt ga je geen kazerne onder zeeniveau bouwen. Napoleon zou het niet doen. De Romeinse veldheren zaten bij Nijmegen op een bult naast de Waal. Gooi je een bom op de Nijkerkerbrug dan heb je geen verbinding meer. Gooi je er een op de dijk, dan spoelt de kazerne gelijk weg en kom je niet meer weg met materieel. Maar voor Defensie is de centrale ligging van Flevoland heel interessant. Het feit dat veel defensiepersoneel al in de regio woont, speelt daarin volgens mij een belangrijke rol.”

Van Dongen erkent het belang van Defensie voor de veiligheid van Nederland. Hij begrijpt ook de urgentie van Defensie, die onder druk staat van de NAVO. “’Be prepared’ betoogde Churchill in 1936, want als de oorlog komt ben je altijd te laat. Nu wordt Defensie geremd door allerlei procedures.” Hij vreest dat als het te traag gaat er een Rijksinpassingsplan komt. “Dan wordt van bovenaf gezegd wat er gaat gebeuren en dan kan het heel snel gaan. De inspraak die men heeft wordt dan ook door veel agrariërs, vooral die in de voorkeurslocatie zitten, beschouwd als een wassen neus.”

In tegenstelling tot het gevoel van de agrariërs benadrukt wethouder Ernst Bron dat het nog geen uitgemaakte zaak is en dat het indienen van een zienswijze zeker zinvol is. Defensie kan ook een zienswijze van de gemeente verwachten. Hoewel het college formeel nog geen standpunt heeft ingenomen, benadrukt Bron dat er in visies niet voor een kazerne is gepleit en dat het nergens in de bestaande plannen past. “Dit zullen we in de zienswijze zeker naar voren brengen”, aldus wethouder Helmut Hermans.

Duidelijkheid

De betrokken agrariërs verlangen vooral naar duidelijkheid, gezien de grote onzekerheid die de voorlopige defensieplannen met zich meebrengen. De bijeenkomst bracht volgens de aanwezigen niet veel nieuws. “Maar dat had ik ook niet verwacht”, aldus Willeke van Vliet. Zij woont sinds ‘81 aan het Arkerpad en bevindt zich met het familiebedrijf in het nieuwe zoekgebied Gooiseweg. Het kabinet spreekt pas eind december 2024 haar voorkeur uit waar er uitbreidingen en nieuwe locaties zullen komen. Van Vliet vraagt zich af wat er met haar agrarisch bedrijf gaat gebeuren. “Wij hebben twee opvolgers en willen wat moderniseren, maar door deze onzekerheid kun je niet investeren; een bank doet niks als je in een zoekgebied zit. Je staat dus stil.” Door het hele gebeuren voelt het jubileumjaar van Zeewolde voor haar in ieder geval niet als een feestje. “Ik hoop dat de soep niet zo heet gegeten wordt als ze wordt opgediend.”

Meer informatie: www.defensie.nl/onderwerpen/ruimte-voor-defensie

Addendum met extra analyses en het zogeheten alternatievenonderzoek voor kazerne: Addendum nieuwe kazerne | Rapport | Defensie.nl 

Online bijeenkomst

Dinsdagavond 16 januari was er een online bijeenkomst, georganiseerd door Defensie. Er werd besproken welke mogelijkheden Defensie onderzoekt om te bepalen wat de beste plek of manier is voor het bouwen, oefenen of vliegen. De online bijeenkomst is via deze link terug te kijken.