Boswachter André Wels koestert de vele sporen die hij in het Horsterwold achterliet

ZEEWOLDE – Op anderhalf jaar na was André Wels veertig jaar boswachter in Zuidelijk-Flevoland. Op 24 maart heeft hij de pensioengerechtigde leeftijd van 66 jaar en vier maanden bereikt. Wels moet wel even slikken. En misschien Zeewolde ook wel, want wie kende hem nu niet?

Grote vrijheid

Eind 1982 solliciteerde André Wels met zijn bekende enthousiasme met succes naar de functie van boswachter in het Horsterwold nabij het toekomstige dorp Zeewolde. De Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders fungeerde destijds nog als werkgever. “Aanvankelijk ging het alleen maar om beplanting”, weet Wels nog goed. “De laatste aanplant was pas in 1996 en daarna nog een correctie in de Stille Kern in 1998. Later kwam het beheerwerk erbij.” Wonen in Zeewolde was voor iedereen nieuw, maar Wels zag het wel zitten. “Ik had er mijn oog al op laten vallen”, aldus de boswachter met zijn kenmerkende Gelderse tongval. “Samen met mijn toenmalige vrouw keken we ook rond in Dronten en Biddinghuizen, maar ik liet haar vooral de leuke kanten van Zeewolde zien. Zo was de gezamenlijke keus snel gemaakt en kwamen we aan het Breezand te wonen.”

Wels genoot tijdens zijn lange carrière in de eerste plaats van het mogen werken in de vrije natuur. De vrijheid die hij er had, was hem zeer lief. “In de beginjaren mocht je als boswachter nog uitgaan van je eigen kracht en kennis, zelf beslissen en zelf verantwoordelijkheid nemen. Ik werkte veel samen met Egbert van Wijhe en Jos Rutten. We deden het op onze manier, maar het werkte wel. Dat is anno 2021 toch anders. We moeten doen wat Staatsbosbeheer ons opdraagt. Je kunt nog geen boom omzagen zonder daar verantwoording voor af te leggen.” De samenleving is in veertig jaar danig veranderd, de kijk op het werk van een boswachter eveneens. Wels knikt. “De maatschappij is veel individualistischer geworden. Mensen zijn ook sneller geïrriteerd. Ze zijn sowieso mondiger geworden. Als ik zie hoe ongenuanceerd er soms uitlatingen worden gedaan op Facebook en Twitter, dan schrik ik daarvan. In de Oostvaardersplassen zijn er zelfs al collega’s van mij bedreigd. Zo erg is het hier gelukkig niet. Het goede van mensen heeft bij mij altijd de boventoon gevoerd, met het overgrote deel van het publiek is er gelukkig niets mis.”

Speelbos

Een belangrijke onderdeel van Wels’ werk waren de Boomfeestdag in maart en het ontvangen van schoolklassen door het jaar heen. “Kinderen, ik heb het altijd als een zegen ervaren daar mee te mogen werken. Ik vond het zó lekker om hun het gevoel te geven wat ikzelf als kind had gehad. De vrijheid bijvoorbeeld om over een sloot te springen of in een boom te klimmen, met een tak te gooien en even wild en onbezonnen je energie kwijt te raken. Dat is zó belangrijk! Kinderen moeten veel meer naar buiten, daar valt als basisschool echt nog wel winst te behalen.” De ‘vrijgevochten’ boswachter bewaart eveneens fijne herinneringen aan het werken met vrijwilligers. “Het gezamenlijk aanleggen van het speelbos was iets geweldigs. En dan te bedenken wat daaruit is voortgekomen! Op een beetje mooie dag heb je hier drie- tot vierhonderd bezoekers. Als ik zie op hoeveel plekken ik sporen heb liggen, valt het afscheid nemen me toch wel een beetje zwaar.” Wels heeft op 24 maart de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Langer doorwerken zat er niet in en dat vindt hij eigenlijk best een beetje jammer. “Ik had nog wel een jaartje door willen gaan. Ik heb altijd met plezier gewerkt en neem ook met plezier afscheid. Met mijn huidige vrouw Karin bouw ik een huis in Oosterwold. Ik ga een soort van keuterboeren. We hebben kippetjes, varkens en ook een hond, want ik moet wel wat doen! Ik kijk het eerst een jaartje aan. Misschien ga ik daarna ergens vrijwilligerswerk doen. En wie weet meld ik me weer aan bij Walking Football.”

Voorbeeld voor anderen
Collega-boswachter Hans-Erik Kuypers, nu werkzaam als boswachter in Oostvaardersplassen, kijkt terug op een mooie en leerzame samenwerking met André Wels. “Als publieksboswachter heb ik in de periode tussen 2009 – 2016 met André samengewerkt”, vertelt hij. “Als nieuwkomer bij Staatsbosbeheer heeft André mij ingevoerd in de organisatie, maar belangrijker nog, hij heeft mij de natuur van het Horsterwold geopenbaard. Het woord ‘verwondering’ komt dan automatisch bij me naar voren. Niet alleen mij, maar ook alle kinderen van Zeewolde heeft hij op zijn eigen, mooie manier leren kijken naar alles wat leeft in dit enorme bosgebied. Of het nu om planten, insecten (ja, ook die vervelende teken) of paddenstoelen gaat. André liet je altijd even inzoomen en door de knieën gaan om aandacht te vragen voor het bijzondere en unieke van deze organismen.” Speciale momenten? “Eindeloos veel”, laat Hans-Erik weten. “Maar vooral de boswachter die boomfeestdagen in maart van elk jaar tot een prachtig evenement wist te maken. Ondenkbaar dat dit zonder hem gaat plaatsvinden. André met een lange stok in de hand met een trits kinderen achter zich aan op avontuur door de Stille Kern. Ook weer zo’n beeld van een ‘boswachter in hart en nieren’ dat ik nog lang zal koesteren en vaak als voorbeeld gebruik voor natuureducatie in de praktijk.”

Reus van een vent
Toen Hans Breeveld in 1983 als boswachter in het Horsterwold in Flevoland begon, was André, een reus van een vent, al daar. “Nu, bijna veertig jaar later, is hij er nog! In die jaren heeft hij duizenden kinderen dichterbij de natuur gebracht. Enkele jaren geleden kwam ik weer terug in het Horsterwold als boswachter, en heb dus vooral de laatste jaren de betrokkenheid van André bij het bos van dicht bij meegemaakt. Zo ook het door André bedachte speelbos, een bijzondere plek waar menig kind komt en waar ouders hun kinderen even op een veilige en prettige manier ‘het bos in’ kunnen sturen. Als je kijkt naar de pas vergrote parkeerplaats zie je wel hoe ontzettend groot het succes van het speelbos is. Nu André weggaat zal het moeilijk worden om deze plek weer op te vullen. André, het gaat je goed!!”