‘Anne Frank’ in indrukwekkende solovoorstelling

ZEEWOLDE — Al een jaar of acht toert actrice Sabine van Boven het land door met haar solo-theatervoorstelling ‘Het Achterhuis’. Door het jaar heen is ze actief en druk met andere zaken, maar vooral in de aanloop naar de herdenkingsmomenten op 4 en 5 mei spreekt het wereldberoemde dagboek nog steeds tot de verbeelding, en is er blijvend vraag naar haar optreden als Anne Frank. Zeewolde mocht onlangs ervaren hoe terecht dat is.

Cultuurmakelaar Marina van Arendonk had zich namens Verbeelding&Co ingespannen om Sabine naar Zeewolde te halen voor een zestal voorstellingen van ‘Het Achterhuis’, zodat in totaal zo’n 400 kinderen in een indringend half uur konden ‘meemaken’ hoe erg het was om twee jaar lang te moeten onderduiken. Donderdagmiddag 21 april waren de groepen acht van basisscholen ‘Kaleidoscoop’ en ‘Toermalijn’ als laatsten aan de beurt. Uitgelaten waren ze, na een spannende ochtend Citotoets, maar die uitgelatenheid maakte al snel plaats voor gespannen ingetogenheid. Meegezogen werden ze, in een spannend verhaal over kleine en grote irritaties, vies eten, opgepropt zitten, kleine vreugden, heimelijke verliefdheid, verlangens, stille hoop, maar vooral angst. Angst om opgemerkt te worden, angst voor bommen, angst voor alles…

Sabine van Boven brengt haar voorstelling in de vorm van een monoloog waarin ze Anne Frank speelt, maar tegelijk ook de andere personages die het Achterhuis gedwongen bewonen tot leven wekt. Met telkens weer andere stemmetjes doet ‘Anne’ haar verhaal over die mede-onderduikers, zoals bijvoorbeeld de geaffecteerde en nuffige mevrouw van Daan. En ook moeder Frank, die van alles op Anne aan te merken heeft en zus Margot telkens tot voorbeeld stelt, en last but not least: meneer Dussel. Met hem moet Anne een piepklein slaapkamertje delen. Niet fijn, want “die man is vréselijk irritant!” Ze doet tot hilariteit van het publiek een snurk na waaraan geen eind lijkt te komen, en die hilariteit zwelt nog eens aan wanneer ze onthult hoe ze die snurk uiteindelijk het zwijgen weet op te leggen: door eens luidruchtig de po te ‘bezoeken’. 

Irritaties te over – “het lijkt hier binnen af en toe even erg oorlog als buiten…” – en prachtig krijgt het contrast daarmee gestalte: de gesprekken met de verlegen en ietwat bedremmelde Peter, een paar jaar ouder dan Anne. “We begrijpen elkaar!” Dan komen hoop en verlangen ter sprake. “Zomaar weer over straat te kunnen, zonder bang te zijn…” Ruw en schrikwekkend is dan de slotfase. Een angstaanjagend geluidsfragment verbeeldt het verraad, en met zakelijke stem meldt Sabine vervolgens hoe het afliep: afgevoerd, gedeporteerd, kamp, ziek, dood. 

Maar met die ontreddering laat Van Boven haar publiek niet zomaar naar huis gaan. In een nagesprek weet ze losjes maar evenzeer doelgericht naar boven te krijgen wat de voorstelling in de kinderen losmaakte, wat en hoe het ze geraakt heeft. “Wat vond je het ergst? Zeg het maar. Goed of fout bestaat niet; vertel maar wat je denkt.” En dat deden ze, onbevangen. Dat daarbij ook Oekraïne niet onbesproken bleef laat zich raden. Actrice en pedagoog tegelijk, die Sabine van Boven. Knap werk, en warm aanbevolen.