Formateur verwacht werkzaamheden nog voor zomerreces af te ronden

ZEEWOLDE - De afgelopen weken hebben Leefbaar Zeewolde en ChristenUnie onder (bege)leiding van formateur Ton Roerig getracht in een constructieve sfeer te spreken over een beoogde samenwerking voor de komende jaren. Beide partijen willen werken aan een nieuwe bestuurscultuur waarin college, gemeenteraad en inwoners samen tot nieuw beleid en uitvoering komen. Dit vraagt naar hun mening ook een andere wijze van formeren, waarmee een stevig fundament ontstaat voor de periode 2022-2026. De onderhandelaars verwachten dat dat proces nog enkele weken kost en in elk geval voor het zomerreces tot een nieuw te installeren college leidt.

Wederzijds vertrouwen

Leefbaar Zeewolde behaalde bij de verkiezingen van half maart met tien zetels de absolute meerderheid in de gemeenteraad. De partij zou in haar eentje een college kunnen vormen. Leefbaar zocht echter samenwerking met andere partijen. Best wel bijzonder, vindt formateur Ton Roerig. “Normaal heb je als partij die zelf geen meerderheid heeft andere partijen nodig om die meerderheid toch te krijgen. Nu is de situatie omgekeerd: een partij heeft al een meerderheid en wil desondanks graag samenwerken met andere partijen om tot een coalitie te komen.” Volgens Roerig moet hierbij worden gewerkt aan ‘wederzijds vertrouwen’. “Want de partijen moeten elkaar als gelijkwaardige partners gaan zien. Zo’n proces moet groeien. Dat is ingewikkelder dan het lijkt. Onderhandelingstechnisch zou het gemakkelijker zijn geweest als Leefbaar net geen meerderheid had gehad, dan had de ChristenUnie ook echt geweten dat ze nodig was. Nu moet op inhoudelijke gronden duidelijk worden dat dit ook daadwerkelijk het geval is.”

Geen derde partij

Een derde partij erbij zou de coalitie nog steviger maken, maar dat is volgens Roerig niet (meer) aan de orde. “Die hoop werd al vrij snel de bodem ingeslagen. ‘Daar doen wij niet aan mee’, werd er gezegd door de vier overige partijen. Leefbaar Zeewolde en ChristenUnie waren volgens hen het eerst aan zet. Dat wil niet zeggen dat er geen ruimte is voor andere inbreng. Het kan zijn dat bepaalde partijen iets hebben om mee te nemen, maar dat moet dan aansluiten bij wat de beoogde coalitiepartners ook in hun programma’s hebben staan. En dat moet dus op een andere manier dan aan de onderhandelingstafel.”

Andere werkwijze

Bij de formatie wordt er vooralsnog van uitgegaan dat er wederom een college komt met vier wethouders. Zoveel zijn er volgens Roerig ook echt nodig. “Die vier zullen het druk genoeg krijgen. Er liggen grote uitdagingen te wachten, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid, maar ook gezien allerlei regionale ontwikkelingen. De Zeewolder belangen moeten goed worden gediend en er moeten netwerken worden opgebouwd en onderhouden.” De formateur snapt dat het lijkt alsof Zeewolde ‘wel erg lang over de onderhandelingen doet’, maar dat is volgens hem verklaarbaar. “De gewoonte is dat politici onderhandelen, daar komt iets uit en er wordt een strik omgedaan. De ambtelijke organisatie moet het dan maar uitvoeren. Vaak krijg je dan uitgestelde discussies, omdat bepaalde voornemens meer geld, tijd of aandacht nodig hebben dan vooraf was ingeschat.” Volgens Roerig, die zelf ooit CDA-wethouder was in Zoetermeer, hanteert hij nu een andere werkwijze. “We kijken expliciet naar wat er op dit moment speelt en wat er allemaal al gebeurt. Vervolgens spreken de onderhandelaars onder mijn leiding over wat er dan allemaal mogelijk is, zo van: dit zo wetende, wat willen we daar dan mee? Populair gezegd: aan welke knoppen kunnen en willen we op dit moment draaien? De uitkomst moet zijn dat continuïteit van beleid gewaarborgd blijft én dat het stempel van de coalitiepartijen zichtbaar wordt, waardoor het meest recht wordt gedaan aan de verkiezingsuitslag.” 

Zorg

Roerig verwacht zijn werkzaamheden als formateur binnen een maand af te kunnen ronden. Toch heeft hij nog wel enige zorg. “Vooral als ik kijk naar de samenwerking tussen de coalitie en de oppositie. Daar gaat een hele geschiedenis aan vooraf. De verhoudingen staan op scherp, er is sprake van wederzijds wantrouwen. Dat te doorbreken kost tijd. Toch gaat het uiteindelijk niet om de partijen, maar om de inwoners en de organisaties in de gemeente. De samenleving is gebaat bij een zo breed mogelijke samenwerking, maar de huidige situatie staat daar op gespannen voet mee.” Volgens de formateur moet de spanning in de loop van de tijd af kunnen nemen. “Maar ja, it takes two to tango.”